liczebnik

Liczebniki to takie wyrazy, które wyrażają jakąś ilość (określoną lub nieokreśloną) lub kolejność. Mówiąc krótko – dzięki nim liczymy, mierzymy i podajemy wielkości.
Zaczniemy odliczanie od liczebników głównych: Cardinal Numbers (wyjątkowo nie podamy polskiego tłumaczenia słówek angielskich)

1	one		6	six
2	two	7	seven
3	three	8	eight
4	four	9	nine
5	five	10	ten

Tych dziesięć pierwszych liczebników jest bardzo istotnych, dlatego że będą stanowić bazę do tworzenia kolejnych. Musimy jedynie przeskoczyć dwa następne, które się trochę…. hmm…. wyłamują.

11	eleven
12	twelve

Ale potem jest już bardzo łatwo. Rdzeń z pierwszej dziesiątki i końcówka -teen:

13	thirteen
14	fourteen
15	fifteen
16	sixteen
17	seventeen
18	eighteen
19	nineteen

No dobrze… jest trochę oboczności, ale gdzie ich nie ma? A jeśli ktoś w związku z tym twierdzi, że nie jest to proste, to proponujemy się zapoznać z liczebnikami w języku francuskim, albo niemieckim… Już jesteście z powrotem? Fajnie.

Wszystkie liczebniki dziesiętne można poznać po tym, że mają dodaną końcówkę -ty:

20	twenty
30	thirty
40	forty
50	fifty
60	sixty
70	seventy
80	eighty
90	ninety

Utworzenie liczebników takich jak wymienione poniżej nie powinno już stwarzać kłopotów:

38	thirty-eight
96	ninety-six
77	seventy-seven
45	forty-five
51	fifty-one
99	ninety-nine

Jeszcze dorzućmy tylko:

100	hundred
1000	thousand

i można liczyć całkiem poważne sumy. Pamiętać trzeba, że zarówno hundred jak i thousand nie otrzymają końcówki -s, nawet wtedy, gdy mówić będziemy o ich większej ilości. And w nawiasie oznacza, że chociaż się go nie pisze, to z reguły dodaje się je przy czytaniu liczebnika. Przy jednej setce i jednym tysiącu można mówić one lub postawić przed każdym rodzajnik a:

287	two hundred (and) eighty-seven
169	one/a hundred sixty-nine
946	nine hundred (and) forty-six
355	three hundred (and) fifty-five
712	seven hundred (and) twelve
1278	one/a thousand two hundred seventy-eight
4444	four thousand four hundred forty-four
7315	seven thousand three hundred fifteen

Liczebników głównych używa się między innymi:

– do ogólnego liczenia

Two boys are watching TV.	Dwóch chłopców ogląda telewizję.
I have sixteen apples.	Mam szesnaście jabłek.

– do podawania cen

It’s two (pounds) thirty.	To kosztuje dwa (funty) trzydzieści.
These books are fifty-four dollars.	Te książki kosztują pięćdziesiąt cztery dolary.

– do podawania lat

Liczebniki porządkowe Ordinal Numbers

Zacząć trzeba niestety od wyjątków, bo wszystkie trzy pierwsze liczebniki mają nieregularną formę:

first	1st	pierwszy
second	2nd	drugi
third	3rd	trzeci

Jak widać trzeba takiemu liczebnikowi dodać końcówkę, która doklei się także do cyferki jeśli zdecydujemy się na zapis cyfrą. Przy tych liczebnikach te końcówki są różne: -st, -nd, -rd i trzeba je po prostu zapamiętać. Wszystkie następne liczebniki będą otrzymywały taką samą końcówkę, mianowicie -th, która będzie przyklejała się do ostatniej cyfry w liczbie:

fourteenth	14th	czternasty
eleventh	11th	jedenasty
seventeenth	17th	siedemnasty
twenty-fourth	24th	dwudziesty czwarty
sixty-eighth	68th	sześćdziesiąty ósmy
one hundred seventy fifth	175th	sto siedemdziesiąty piąty

Jeśli ostatnią cyfrą będzie któraś z naszych nieregularnych, to przyjmuje ona oczywiście 'swoją’ formę i końcówkę:

forty-first	41st	czterdziesty pierwszy
sixty-third	63rd	sześćdziesiąty trzeci
ninety-second	92nd	dziewięćdziesiąty drugi

Tutaj trzeba jednak zapamiętać, że Anglicy znacznie ułatwili sobie sprawę (znowu!) i cyferki w roku czytają trochę inaczej. Dzielą go mianowicie na pół: 1856 po angielsku to nie tysiąc osiemset pięćdziesiąty szósty, lecz osiemnaście pięćdziesiąt sześć.

Kilka przykładów:

1789	seventeen eighty nine
1975	nineteen seventy five
1466	fourteen sixty six

Natomiast wszystkie lata rozpoczynające nowe stulecie czyli 1700, 1500, 1900 czytają jako…

1700	seventeen hundred
1500	fifteen hundred
1900	nineteen hundred

czyli siedemnaście setek, piętnaście setek, itp. Lata 1000 i 2000 przeczytamy jako:

1000	one thousand
2000	two thousand
1001	one thousand (and) one
1004	one thousand (and) four
2003	two thousand (and) three

ale już

1014	ten fourteen
1066	ten sixty six

Lata po roku 2000 czyta się wymieniając wciąż two thousand _ _ na początku.


Liczebników porządkowych używa się do podawania na przykład dat – i tutaj mała pułapka, popatrzmy:

2 May, 1983

2nd May, 1983

May 2, 1983

May 2nd, 1983

Wszystkie te daty (lub raczej jedna data) zapisane są poprawnie. Można sobie wybrać, czy odpowiada nam bardziej zapis z miesiącem na początku, czy może taki, gdzie zaczynamy od podania dnia. Podobnie z formą zapisu liczebnika – można go 'uporządkować’, można nie. Niestety takiej dowolności nie ma już przy czytaniu takiej daty – przeczytać trzeba ładnie wszystko razem z odpowiednio 'potraktowanym’ liczebnikiem:

2/2nd May, 1983	the second of May nineteen eighty three
May 2/2nd, 1983	May the second, nineteen eighty three

Ułamki Fractions

Ułamki zapisuje się na różne sposoby. Tę samą wartość możemy zapisać jako ułamek zwykły lub dziesiętny. Sam zapis nie różni się od tego, co znamy z lekcji matematyki – Anglicy nie zapisują ich od lewej strony…

Ułamki zwykłe po angielsku nie nazywają się za pięknie – Vulgar Fractions – ale to nie wina angielskiego, tylko łaciny. A czytamy je następująco:

1/2	a/one half	połowa
1/3	a/one third	jedna trzecia
1/4	a/one quarter	jedna czwarta (dosł. jedna ćwierć)
1/5	a/one fifth	jedna piąta
1/6	a/one sixth	jedna szósta
2/3	two thirds	dwie trzecie
3/4	three quarters	trzy czwarte (trzy ćwierci)
4/5	four fifths	cztery piąte
1 1/4	one and a quarter	jeden i jedna czwarta
1 1/2	one and a half	jeden i pół

Prześledźmy jeszcze raz powyższe przykłady, żeby upewnić się, że wszystko jest w nich jasne:

1. to, co znajduje się w liczniku czytamy jak zwykły liczebnik – one, two, four
2. to, co znajduje się w mianowniku 'porządkujemy’ liczebnikiem porządkowym – sixth, fifth, third, etc. (oprócz ułamków 1/2 i 1/4, które czyta się tak, jak podano powyżej).
3. Jeśli licznik jest większy niż 'jeden’, to nasz mianownik oprócz tego otrzymuje liczbę mnogą – sixths, fifths, thirds, quarters.

Ułamki dziesiętne – Decimal Fractions


Ułamki dziesiętne są bardzo proste – aby poprawnie przeczytać zapis w ułamku dziesiętnym wystarczy znać liczebniki główne od 0 do 9. Różnić się będzie jedynie sposób czytania 0 – które w takim przypadku czytamy jak 'nought’ [no:t] lub 'owe’ [ou:]

1.5	one point five
2.25	two point two five
3.75	three point seven five
1.05	one point owe/nought five

I jeszcze krótka ściąga z czytania liczebników użytych do podawania różnych danych:

odległość (distance):

37.897 km	thirty-seven point eight nine seven kilometres
851.56 km	eight hundred fifty-one point fifty six kilometres

procenty (percentage):

5.9%	five point nine per cent
45.2%	forty-five point two per cent

prędkość (speed):

120 km/h	one hundred and twenty kilometres an hour
90 km/h	ninety kilometres an hour

numer telefonu (telephone number):

508 786 432	five owe eight seven eight six four three two
466 987 322	four double six nine eight seven three double two

wynik meczu (football score):

4:1	four one
2:0	two nil

Bezpośrednio z liczebnikami związane są słówka oznaczające częstotliwość (np. wykonywania czegoś) – takie jak 'raz’, 'dwa razy’, 'trzy razy’ itp. Dwa pierwsze jedynie będą miały nieco inną formę – już od 'trzeciego razu’ w górę nic się nie zmienia

once* = one time	raz
twice = two times	dwa razy
three times	trzy razy
four times	cztery razy
one hundred times	sto razy

I was in the USA once.	Tylko raz byłem w USA.
I told her twice.	Dwa razy jej to mówiłam.
He dated her three times.	Trzy razy umówił się z nią na randkę.

*once może mieć też inne znaczenia, wtedy gdy odnosi się do określeń czasu – oznacza wtedy między innymi 'kiedyś’. Na przykład:

He once tried to be a singer.

Próbował kiedyś zostać piosenkarzem.