Odwilż gomułkowska, nazywana także polskim październikiem, październikiem 1956 lub odwilżą pażdziernikową, to zmiana polityki wewnętrznej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w II poł. 1956 roku, połączona ze zmianą na czele władzy i liberalizacją systemu politycznego. Jej efektem było m.in. uwolnienie z więzień i internowań części więźniów politycznych i duchowieństwa; w tym kard. Stefana Wyszyńskiego. Odwilż gomułkowska była następstwem śmierci Stalina (marzec 1953) i związanych z tym zmian w ZSRR, tajemniczej śmierci Bolesława Bieruta w Moskwie (marzec 1956), wydarzeń poznańskich (czerwiec 1956), rozłamu w rządzącej partii PZPR i dojścia do władzy nowej ekipy rządowej pod przywództwem Władysława Gomułki.

Skutki odwilży październikowej

Stalinogród powrócił do dawnej nazwy Katowice

Przejściowo zniesiono wydawanie poufnych opinii personalnych

Zwolniono z więzienia prymasa Stefana Wyszyńskiego i odnowiono umowę Państwo – Kościół

Odbyły się procesy największych zbrodniarzy z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (m.in. A. Fejgina, J. Różańskiego, R. Romkowskiego

Zlikwidowano sklepy przeznaczone dla elity ubecko-partyjnej, tzw. sklepy za żółtymi firankami

Zniesiono zakaz posiadania przez obywateli platyny, złota i obcych walut

Ogłoszono zaprzestania zagłuszania audycji radiostacji zachodnich w języku polskim

Odrzucono sowieckie wzorce w Związku Harcerstwa Polskiego

Powołano Radę Ekonomiczną przy Radzie Ministrów

Wielu profesorów usuniętych w latach stalinowskich wróciło na wyższe uczelnie

Wycofano się z planów kolektywizacji rolnictwa

Nastąpiło częściowe odejście od stalinowskich metod w rządzeniu krajem

Sejm uchwalił ustawę o radach robotniczych

Zrehabilitowano ok. 1500 więźniów politycznych

Wypuszczono na wolność ok. 35 tysięcy niesłusznie osądzonych osób

Ożywiono partie satelickie

Do Polski wróciło ok. 29 tysięcy Polaków z ZSRR

Nastąpiły zmiany kadrowe w wojsku (pozbyto się 32 oficerów sowieckich)