Młoda Polska – opracowanie epoki
1) Geneza, nazwa i założenia epoki
Sytuacja społeczno-polityczna ówczesnej Europy – imperialna polityka mocarstw, ostre antagonizmy społeczne, technicyzacja życia, obłuda obyczajów mieszczańskich, a w Polsce pozorna stabilizacja polityczna( utrwalenie po klęskach powstańczych podziału ziemi ) znów wywołująca wzrost dążeń niepodległościowych – to wszystko wywoływało bunt „młodych” modernistycznych twórców przeciwko „starym”.
Powszechnie na oznaczenie epoki przyjęto nazwę Młoda Polska. Terminu tego po raz pierwszy użył Artur Górski w artykule „Młoda Polska” ( krakowskie „Życie” 1898r. ). Inne nazwy używane na określenie tej epoki to:
- neoromantyzm – termin ustalony przez prof. Edwarda Porębowicza w artykule „Poezja polska nowego stulecia”. Nazwa ta wynika z licznych nawiązań do epoki romantyzmu i jej twórców – Słowackiego, Mickiewicza a także Norwida.
- dekadentyzm – wynikający z panującego przekonania o nieuchronnej klęsce i katastrofie spowodowanej rozwojem cywilizacji. Stąd podstawy apatii, fin-de-siecie( świadomość schyłku wieku ), poczucia zagrożenia i klęski. Tuż przed przewidywaną katastrofą nastąpił gwałtowny rozwój sztuki i kultury tak jak przed upadkiem Cesarstwa Rzymskiego.
- modernizm – określenie użyte przez prof. Kazimierza Wykę na oznaczenie I fazy epoki, gdy młodzi artyści głosili potrzebę zmian, odmłodzenia i unowocześnienia świata ( niem. modern – nowoczesny )
2) Ramy chronologiczne Młodej Polski
Rok 1890 przyjęto uważać za datę początkową modernizmu w Polsce. W tym czasie debiutowali czołowi twórcy: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1891), Andrzej Niemojewski(1891), Stefan Żeromski(1895).
Pierwsze dziesięciolecie (1890-1900) geograficznie związane jest z Krakowem, Patronem literackim twórczości tego okresu jest Juliusz Słowacki. Hierarchia rodzajów literackich przedstawia się następująco: poezja, dramat, epika.
Drugie dziesięciolecie (1900-1910) związane z Warszawą inspirowane jest poezją Cypriana Kamila Norwida. Na pierwsze miejsce wysuwa się epika, następnie dramat i liryka.
Faza schyłkowa obejmuje lata 1910-1918. Pojawiają się zapowiedzi poglądów i koncepcji artystycznych zamiennych dla następnego okresu, debiutują wówczas Zofia Nałkowska i Juliusz Kaden-Bandrowski.
Rok 1918 kiedy Polska odzyskuje niepodległość przyjmuje się za datę kończącą epokę. Młodą Polskę rozpoczyna więc wydarzenie literackie, kończy zaś fakt historyczny.
Oceń