LEKCJA 8 – LICZEBNIKI GŁÓWNE, PORZĄDKOWE I UŁAMKOWE j. Niemiecki
W języku niemieckim
najczęściej używamy liczebników głównych, porządkowych i
ułamkowych.
Liczebniki główne odpowiadają na pytanie: Wie viel(e)? – ile?
Liczebniki główne piszemy małą literą z wyjątkiem trzech, które są
rzeczownikami:
die Null – zero
die Million – milion
die Miliarde – miliard
Liczebników głównych używamy określając liczbę a rzeczownik
występuje
wówczas bez rodzajnika np.: zwei Tische, 30% – dreißig Prozent.
Używa się ich przy określeniu godziny, np.: 5.00 – fünf Uhr oraz przy
podawaniu roku w datach: Der erste Weltkrieg hatte seinen Anfang im
Jahre 1914 (neunzehnhundertvierzehn).
Przykłady liczebników głównych:
1 eins 11 elf 20 zwanzig 30 dreißig
2 zwei 12 zwölf 21 einundzwanzig 31 einunddreißig
3 drei 13 dreizehn 22 zweiundzwanzig
4 vier 14 vierzehn 23 dreiundzwanzig 40 vierzig
5 fünf 15 fünfzehn 24 vierundzwanzig 50 fünfzig
6 sechs 16 sechzehn 25 fünfundzwanzig 60 sechzig
7 sieben 17 siebzehn 26 sechsundzwanzig 70 siebzig
8 acht 18 achtzehn 27 siebenundzwanzig 80 achtzig
9 neun 19 neunzehn 28 achtundzwanzig 90 neunzig
10 zehn 29 neunundzwanzig 100 (ein)hundert
101 (ein)hunderteins
…
200 zweihundert
…
1000 (ein)tausend
1001 (ein)tausendeins
2000 zweitausend
125 (ein)hundertfünfundzwanzig
473 vierhundertdreiundsiebzig
612 sechshundertzwölf
7432 siebentausendvierhundertzweiunddreißig
11809 elftausendachthundertneun
1000 000 eine Million
4000 000 vier Millionen
Liczebniki porządkowe odpowiadają na pytanie Der, Die, Das Wievielte?
– który z kolei?
Liczebniki porządkowe tworzy się dodając do liczebników głównych 1-19
przyrostka -te (der zweite, die fünfte, das elfte).
WYJĄTKI: 1. – der/die/das erste
3. – der/die/das dritte
7. – der/die/das siebte
8. – der/die/das achte
Liczebniki porządkowe od 20 tworzymy dodając końcówkę -ste (der
zwanzigste, die hundertste).
Liczebniki porządkowe wystepują z rodzajnikiem określonym (das zehnte
Mal), zaimkiem dzierżawczym (mein erstes Auto) lub zaimkiem
wskazującym (diese zweite Dame) i odmieniają się jak przymiotniki.
Po liczebnikach porządkowych stosuje się kropkę!
Heute ist der 20. (zwanzigste) Juni 2007.
Gestern hatten wir den 16. (sechzehnten) Dezember.
Podając pełną datę jakiegoś wydarzenia użyjemy am z końcówką
liczebnika porządkowego odpowiednio -ten lub -sten:
Wann hast du Geburtstag? (Kiedy masz urodziny?)
Ich habe Geburtstag am 8. (achten) Januar. (Urodziny mam ósmego
stycznia.)
Wann kommt Peter aus Berlin zurück? (Kiedy wróci Piotr z Berlina?)
Peter kommt am 24. (vierundzwanzigsten) Mai aus Berlin zurück.
(Piotr wróci z Berlina dwudziestego czwartego maja.)
Liczebniki ułamkowe określają części całości.
Licznik takiego ułamka jest czytany jako liczebnik główny a mianownik
jako liczebnik porządkowy z końcówką – tel (1-19) lub -stel (powyżej
20).
Liczebniki ułamkowe mają rodzajnik „das” i pisze się je
wielką
literą.
Np.: 1/6 – ein Sechstel
4/5 – vier Fünftel
UWAGA: 1/3 – ein Drittel
7/25 – sieben Fünfundzwanzigstel
Liczebniki ułamkowe mogą także występować w funkcji przydawki:
dreiviertel Stunde.
0,5 – ein halb
1,5 – eineinhalb = anderthalb = ein und ein halb
2,5 – zweieinhalb
Oceń